Stosowane leczenie manualne rekami terapeuty jest przypuszczalnie tak stare, jak długo ludzkość odczuwała bóle w narządzie ruchu. Jest bowiem najbardziej naturalnym, najbardziej „ludzkim” sposobem przynoszenia ulgi w cierpieniu jednemu człowiekowi rekami drugiego człowieka.
Terapia manualna ma za zadanie znaleźć zaburzenie, które powoduje określoną dysfunkcję, a następnie usunąć do granic możliwości i zapobiec następstw w organizmie. Dysfunkcje te (zaburzenia, bariery ruchowe) dotyczą konkretnych struktur morfologicznych:
– w przypadku stawów – bariery ruchomości (zablokowania),
– w przypadku mięśni – bariery rozciągliwości przykurczonych włókien mięśniowych,
– w przypadku więzadeł, powięzi i tkanki podskórnej – bariery napiętych, przykurczonych struktur łącznotkankowych,
– w przypadku nerwów – bariery przesuwalności względem tkanek otaczających,
– w przypadku punktów maksymalnej bolesności i punktów spustowych, stref komórkowo – bólowych, blizn – bariery przepływu płynów tkankowych i wymiany substancji biochemicznych czy bioelektrycznych;
Kiedy więc pojawia się w gabinecie rehabilitacyjnym pacjent z dolegliwością bólową narządu ruchu, terapeuta dokonuje badania i leczenia według określonego schematu, by diagnoza i terapia były jak najbardziej precyzyjne i na celowane na problem, z którym pacjent się zwrócił. Terapeuta zbiera wywiad, z którego dowiaduje się o aktualnych dolegliwościach, dotychczasowym przebiegu, informacje dotyczące ogólnego stanu zdrowia, warunków socjalno – rodzinnych pacjenta. Po czym następuje właściwe badanie. A więc w pierwszej kolejności oglądanie, badanie palpacyjne (a wiec dotykowo sprawdza się skórę, tkankę podskórną, mięśnie, ścięgna, kości, stawy, nerwy i naczynia). Terapeuta wykonuje w zależności od potrzeby testy neurologiczne, naczyniowe, testy prowokacyjne, lokalizacyjne, i oporowe oraz szczegółowe badanie ruchu w poszczególnych stawach. Następnie zdiagnozowany pacjent, po wykluczeniu medycznych przeciwwskazań i po wykonaniu całościowego badania rozpoczyna wstępne leczenie. Po którym jeśli dolegliwości bólowe się zmniejszają – potwierdzają, że terapia jest nacelowana na jego problem. W przypadku, gdy dolegliwości nie zmniejszają , wraca się do badania i poszukuje bardziej specyficznie powodu bólu.
Terapia manualna obejmuje swym leczeniem głownie stawy obwodowe (biodro, kolano, łokieć) oraz stawów kręgosłupa. Dotyczy:
– zmian w stawach międzykręgowych oraz w krążku międzykręgowym,
– „zablokowania” – przez co rozumiemy zakleszczenie (uwięźnięcie) fałdu błony maziowej w stawie międzykręgowym, przemieszczenie fragmentu krążka międzykręgowego, segmentalny lub międzysegmentalny skurcz mięśni oraz sklejenie struktur łącznotkankowych,
– zespołów korzeniowych,
– dysfunkcji górnego i dolnego szyjnego odcinka kręgosłupa,
– zespołów piersiowych,
– dysfunkcji lędźwiowego odcinka kręgosłupa,
– dysfunkcji stawów krzyżowo – biodrowych, itd.
Terapia manualna wchodząca w skład medycyny manualnej to prężnie rozwijająca się dziedzina nauk medycznych. Szkolenia i kursy obejmują zarówno lekarzy, jak i coraz liczniejsza grupę fizjoterapeutów pracujących w Europie.